Bệnh nhân tổn thương nhãn cầu sẽ được chữa với chi phí thấp
Phó Giáo sư Nguyễn Thị Bình, trưởng nhóm nghiên cứu, ngoài cùng bên phải, trong lễ trao giải sáng nay. Ảnh: VA
16 nhà khoa học nữ, thuộc nhóm nghiên cứu sử dụng công nghệ tế bào để điều trị tổn thương bề mặt nhãn cầu, sáng nay được chính thức trao Giải thưởng Kovalevskaia dành cho tập thể tại Hà Nội.
Đây là các phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân, kỹ thuật viên của Bộ môn Mô- phôi thuộc Trường Đại học Y Hà Nội và Khoa Kết giác mạc thuộc Bệnh viện Mắt Trung ương (BVMTW).
Trao đổi với VnExpress sau lễ trao giải, Phó giáo sư Nguyễn Thị Bình, Trường Đại học Y, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ bà mong đề tài sẽ được ứng dụng rộng rãi để tất cả các bệnh nhân bị bệnh ở bề mặt nhãn cầu sẽ được tận hưởng kỹ thuật hiện đại với mức giá "rất Việt Nam".
Theo bà Bình, nghiên cứu có hai phần, một là phần kỹ thuật ghép giống với ghép màng ối và ghép Công ty in ấn quảng cáo số 1 chuyên in bang ron, in ấn uy tín số 1 TPHCM, in chất lượng cao các mảnh vùng rìa như bình thường như đang thực hiện ở khoa Kết giác mạc tại BVMTW, giá khoảng 2-3 triệu đồng. Thứ hai là phần khó nhất, đó là nuôi tạo tấm biểu mô, có thể từ tế bào gốc vùng rìa, có thể từ tế bào gốc niêm mạc miệng, dự tính khoảng 10 triệu đồng. "Như vậy mức giá có thể rẻ hơn 10 lần so với thực hiện bên Nhật Bản", Phó giáo sư nói.
Mục tiêu của nhóm là nghiên cứu phương pháp điều trị tổn thương bề mặt nhãn cầu bằng cách nuôi tạo các tấm biểu mô từ các nguồn tế bào gốc khác nhau. Nếu bệnh nhân bị tổn thương một bên mắt sẽ lấy tế bào gốc từ vùng rìa giác mạc bên mắt lành, nếu bệnh nhân bị tổn thương cả hai mắt sẽ lấy tế bào gốc từ biểu mô niêm mạc miệng. Sau khi nuôi tạo thành công tấm biểu mô sẽ ghép tự thân vào giác mạc cho bệnh nhân.
Thời kỳ đầu bắt tay vào nghiên cứu, các nhà khoa học thành viên gặp rất nhiều khó khăn vì không có kinh phí. Các thành viên cùng nhau đóng góp tài chính để phục vụ cho sự đam mê nghiên cứu khoa học. Mặc dù nhóm có kinh phí từ Nhà nước, nhưng nguồn này rất hạn hẹp (đề tài cấp Bộ được cấp 370 triệu đồng, đề tài nhánh được 520 triệu đồng). Hơn nữa, nhiều loại hóa chất, môi trường, vật liệu không thể có được ở Việt Nam. Sau 4 năm mầy mò, đến năm 2007, lần đầu tiên nhóm nghiên cứu nuôi tạo thành công tấm biểu mô từ nguồn tế bào gốc vùng rìa giác mạc của thỏ. Các tấm biểu mô này được ghép lại cho thỏ bị bỏng mắt đã cho kết quả tốt. Sau khi nuôi tạo và ghép thành công tấm biểu mô nuôi cấy cho thỏ, các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu thành công trên người. Bệnh nhân được điều trị tổn thương giác mạc đầu tiên theo phương pháp này vào đầu năm 2008. Sau ghép, bệnh nhân đã trở lại làm việc được cho đến nay.
Sau đó nhóm nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện các qui trình nuôi tạo và ghép tấm biểu mô nuôi cấy từ tế bào gốc vùng rìa giác mạc để điều trị cho những bệnh nhân bị tổn thương một bên mắt, tỉ lệ ghép thành công 80%. Nhóm cũng nghiên cứu qui trình trình nuôi tạo và ghép tấm biểu mô nuôi cấy từ tế bào gốc biểu mô niêm mạc miệng để điều trị cho những bệnh nhân bị tổn thương hai mắt, tỉ lệ thành công 70%. Các nhà khoa học cũng nghiên cứu thành công qui trình nuôi tạo tấm biểu mô hoàn toàn mới so với các tác giả trên thế giới, qui trình đơn giản, rẻ tiền và không sử dụng vật liệu có nguồn gốc động vật, qui trình đang được đề nghị công nhận quyền sở hữu trí tuệ.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Châu, Nguyên Phó giám đốc BVMTW, sau khi nghỉ hưu hiện công tác tại Khoa Kết - giác mạc của bệnh viện, một thành viên của nhóm nghiên cứu, nói rằng trước đây khi gặp các bệnh nhân bị tổn thương bề mặt nhãn cầu, các bác sĩ không chữa trị được. Mặc dù tỷ lệ bệnh nhân không lớn, nhưng khi bị thì người bệnh rất khổ sở. Vì thế triển vọng chữa khỏi bệnh có thể coi như "giải thoát" cho bệnh nhân.
Bà Châu cho hay sẽ cùng nhóm nghiên cứu tiếp tục công việc để quy trình chữa bệnh chắc chắn hơn. "Khi nào chúng tôi nuôi cấy được tế bào đại trà thì mới áp dụng phổ biến được", bà Châu nói.
Theo Phó giáo sư Bình, tiếp nối phương pháp sử dụng tế bào gốc để điều trị bệnh nan y, nhóm nghiên cứu đang tiến hành nghiên cứu để điều trị bệnh parkinson, ban đầu có những kết quả khá khả quan. Nhóm dùng tế bào gốc của não phôi, nhân lên trong phòng thí nghiệm sau đó tiêm vào não của bệnh nhân parkinson, các tế bào đó sẽ tiết ra các chất để điều trị các triệu chứng của bệnh.
"Hy vọng trong thời gian ngắn nhất, bệnh nhân parkinson, đặc biệt là bệnh nhân kháng thuốc, sẽ được điều trị bằng phương pháp chúng nhận treo băng rôn,cờ phướn,baner đặc biệt in băng rô, phát tờ rơi phat to roi nhận treo băng rôn,cờ phướn,baner đặc biệt in băng rô tôi đang nghiên cứu", bà Bình chia sẻ.
Giải thưởng Kovalevskaia 2014 được trao cho một cá nhân (Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Lan, nguyên phó hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên) và một tập thể gồm 16 nhà khoa học do PGS.TS Nguyễn Thị Bình Công ty in ấn chuyên in kỹ thuật số, in offset các loại tại TP.HCM, nhận dịch vụ cong ty in in ấn với giá rẻ nhất, uy tín nhất, giao hàng tận nơi tại TPHCM là trưởng nhóm.
Kovalevskaia là giải thưởng mang tên nhà nữ toán học Nga lỗi lạc Thế kỷ XIX - Sophia Kovalevskaia (1850-1891). Bà là phụ nữ đầu tiên trong kỷ nguyên cận đại được nhận bằng Tiến sĩ Toán học, được phong hàm giáo sư đại học và được bầu làm Viện sĩ thông tấn Viện hàn lâm khoa học Nga, là nhà nữ khoa học vĩ đại nhất trước thế kỷ 20.
Từ khi thành lập năm 1985 đến nay, Uỷ ban giải thưởng Kovalevskaia của Việt Nam đã lựa chọn và trao giải thưởng cho 42 nhà khoa học nữ và 17 tập thể khoa học nữ xuất sắc của Việt Nam.
Việt Anh